Բրիտանական հավատարմագրված կառավարչության ինստիտուտի (Chartered Management Institute of UK)  կողմից Հավատարմագրված կառավարիչ (Chartered Manager) Մարինա Տեր-Սարգսյանի հարցազրույցը Մեդիամաքս գործակալությանը եւ Banks.am պորտալին:

- Վերջին 10 տարիների սրընթաց զարգացումները մարդկությանը կանգնեցրին փոփոխություններին արձագանքելու անհրաժեշտության արջեւ: Բնականաբար, սա չէր կարող շրջանցել բիզնես միջավայրը, ուստի հետաքրքիր կլինի լսել Ձեր մեկնաբանությունը՝ որքանո՞վ են այսօր բիզնես միավորները պատրաստ համարժեք արձագանքելու շարունակական փոփոխություններին:   

- Պետք չէ թերագնահատել մարդկանց` իրենց «հարմարավետության գոտուց» դուրս մղելու դժվարությունը: Դա իսկապես դժվար է, եւ հաջողության հասնելու համար անհրաժեշտ է համբերատար լինել: Մենեջմենթի ազդեցիկ տեսաբան Փիթեր Դրաքերը մի առիթով ասել էր. «Այժմ արդեն բոլորն են ընդունում, որ փոփոխությունն անխուսափելի է: Դա, սակայն, նշանակում է, որ փոփոխությունը պետք է հնարավորինս հետաձգել, եւ որ որեւէ փոփոխություն չի կարող ծայրահեղ նախընտրելի համարվել»: 

Ասվածը կարեւոր է այն պատճառով, որ փոփոխության նախաձեռնությունները, որպես կանոն, հոգնածություն եւ լարվածություն են պատճառում մարդկանց:  Նրանց անհրաժեշտ է առաջարկվող փոփոխությունների զգուշավոր եւ մանրակրկիտ բացատրություն. ինչու՞ է անհրաժեշտ փոփոխությունը, փոփոխությունների ուղղակի ազդեցությունը նրանց վրա եւ օգտակարությունը նրանց համար:  Նրանց անհրաժեշտ է օգնություն եւ գործնական օժանդակություն:

Թերեւս կհամաձայնեք, որ ներքեւի օղակներում գտնվողները պնդում են, թե վերեւներում չեն հասկանում իրական աշխատանքային միջավայրը, մինչդեռ վերին օղակներում գտնվողները բողոքում են, որ ներքեւներում մարդիկ հապաղում են:  Միեւնույն ժամանակ, մեջտեղի օղակներում գտնվողները մեղադրում են բոլոր մյուսներին, իսկ երբեմն էլ գտնվում են բացարձակ շփոթության մեջ:

Հաջողության բանալին նրանց շահադրդելն է: Ուստի, բոլոր աշխատողները պետք է սովորեն հարմարվել փոփոխություններին եւ կրել դրանց հետեւանքները:
Փոփոխություններն ոչ ճիշտ կառավարելու հնարավոր հետեւանքներից են աշխատուժի բարոյալքումը, աշխատողների հոսունության ավելացումը, համագործակցության եւ թիմային աշխատանքի նվազումը, ինչպես նաեւ սթրեսի, անհանգստության, աշխատանքից բացակայության, հիվանդությունների եւ սխալների մակարդակների բարձրացումը:

- Ինչո՞ւ են, ըստ Ձեզ, գործարարները դիմադրում փոփոխությանը:

- Մարդկանց ու մեզ պետք է հասկանալ, թե որտեղ է սկզբնավորվում դիմադրությունը: Հնարավոր է, պատճառն անբարենպաստ հետեւանքների նկատմամբ վախն է, արմատացած սովորություններից հրաժարվել չցանկանալը, անհայտության եւ անորոշության նկատմամբ վախի ընդհանուր զգացումը: Ինչպես նաեւ առաջարկվող փոփոխության չբացահայտված որեւէ թերության հետեւանքով հնարավոր անբարենպաստ ելքի նկատմամբ վախը:

Փոփոխության նկատմամբ դիմադրությունը հաղթահարելու տեսության մեջ նկարագրվող հայտնի մեթոդներից են կրթությունը եւ հաղորդակցությունը, մասնակցությունը եւ ներգրավումը, օժանդակությունը եւ օգնությունը, բանակցությունը եւ համաձայնությունը:

- Բայց չէ՞ որ այստեղ առաջ է գալիս վախը կառավարելու անհրաժեշտությունը, այլապես մենեջերները կդառնան իրենց իսկ վախի գերին:

- Փոփոխությանը ներգրավված մարդկանց բարեհաջող կառավարման գաղտնիքը հստակեցումն ու ըմբռնումն է: Առաջնորդը պետք է երկու մոտեցումներ դրսեւորի նրանց դիմադրության նկատմամբ՝ նախ, օգնելու, որպեսզի անհատը դիմադրությունը հասցնի նվազագույն՝ կառավարելի մակարդակի, որը թույլ կտա կազմակերպությանն առաջ շարժվել:

Եվ երկրորդը. եթե ցանկանում եք, որպեսզի մարդիկ հասկանան, թե ինչ է փոխվում եւ ինչու, պետք է նաեւ հասկանաք նրանց դժկամությունը: Այդ ընթացքում պետք չէ փորձել ռացիոնալացնել երեւույթները եւ պետք չէ ժամանակ վատնել՝ փայփայելով երազանք, որ մարդիկ ավելի կանխատեսելի են դառնալու:  Փոխարենը պետք է ուշադրություն դարձնել աշխատողների հետ հաղորդակցության հստակ ուղիներ բացելուն եւ պահպանելուն, որպեսզի նրանք հասկանան, թե ինչ է տեղի ունենալու եւ թե ինչ է դա նշանակելու իրենց համար: Նրանք դրա համար երախտապարտ կլինեն եւ ավելի արտադրողական կդառնան թե փոփոխությունից առաջ, թե դրանից հետո:

- Իսկ ի՞նչ նախապատրաստական գործողություններ կպահանջվեն ղեկավարից փոփոխությունն առավելագույնս անցավ կիրառելու համար:

- Երբ տեղի է ունենում փոփոխություն, պետք չէ ձեւացնել, թե այն ցավոտ չէ:  Փոփոխությունը կարող է անձնային աճի, նվաճումների եւ կազմակերպության հաջողության նոր հնարավորություններ ընձեռել:  Փոփոխությունը կարող է նաեւ տխրության եւ անորոշության զգացողություն առաջացնել, սակայն դա մարդու բնական արձագանքն է:

Չնայած այն հանգամանքին, որ մենեջերը կարող է սթրես, զայրույթ կամ վախ զգալ ապագայի նկատմամբ, միեւնույն է, անհրաժեշտ է հիմնականում պահպանել դրական տրամադրվածությունը կատարվող աշխատանքների նկատմամբ:
Կազմակերպությունների փոփոխության ժամանակ պետք է պահպանել դրական մթնոլորտը: Կոնկրետ իրավիճակն որպես պրոբլեմ դիտարկելու փոխարեն պետք է  փորձել այն դիտարկել որպես հետաքրքիր մարտահրավեր եւ դասեր քաղելու հնարավորություն: 

Ճշմարիտ է նա, ով ասել է, որ անհրաժեշտությունը գյուտարարության մայրն է: Երբ այնքան անելիքներ ունեք, որ ընթացիկ ռազմավարությունների եւ գործելակերպի միջոցով այլեւս ի վիճակի չեք լուծել խնդիրը, արագորեն կդառնաք նորարար:

- Բայց համաձայնվեք, որ նորարար դառնալու ճանապարհին մեծ է սխալներ գործելու հնարավորությունը: Ինչպե՞ս  նվազեցնել դրանք:

- Փոփոխություններ կատարելիս մարդիկ առավել հաճախ թույլ են տալիս հետեւյալ երկու սխալները. նրանք փորձում են խնդիրները լուծել ինքնուրույնաբար եւ չեն կարողանում օգտվել այլոց փորձից:

Անհրաժեշտ է շարունակել կատարելագործել սեփական հմտությունները եւ ընկերության համար սեփական արժեքավորությունը: Պետք է հպարտանալ՝ օգնելով ուրիշներին: Միշտ տեղեկացրեք ձեր վերադասներին, որ անհրաժեշտություն ծագելու դեպքում պատրաստ եք եւ ցանկանում եք օգնել:

Անչափ կարեւոր է պահպանել հավասարակշռությունն աշխատանքի եւ անձնական կյանքի միջեւ.  հանգստացեք ու բավականաչափ ժամանակ անցկացրեք Ձեր ընտանիքի հետ:

- Մարինա, խնդրում եմ ներկայացնել Բրիտանական հավատարմագրված կառավարչության ինստիտուտի հիմնական գործառույթները եւ Ձեզ բաժին ընկած պարտականությունները:

- Տվյալ ինստիտուտը միակ կառույցն է Մեծ Բրիտանյանում, որ մասնագիտացած է   կառավարիչների եւ առաջնորդների կարողությունների ու մասնագիտական  որակների ուսումնասիրման գործում: Այն նաեւ միակ կառույցն է, որը շնորհում է  Հավատարմագրված կառավարչի կոչում: Ինստիտուտը նաեւ աջակցում է կառավարիչներին գնահատել եւ բարելավել մասնագիտական որակները եւ կարողությունները: Գործատուներին այն նաեւ աջակցում է մարդկային ռեսուրսների կարիքների գնահատման եւ մասնագիտական չափանիշների մակարդակների հաստատման հարցերում:

Ներկայումս, լինելով Հավատարմագրված կառավարիչ, ես համագործակցում եմ  ինստիտուտի հետ որպես Հայաստանում եւ Վրաստանում դեսպան, կառավարման ոլորտի փորձագետների խմբի անդամ եւ հանդիսանում եմ ինստիոտւտի լիիրավ անդամ: Իմ հիմնական գործառույթներից է`մասնակցել եւ մասնագիտական աջակցություն ցուցաբերել կազմակերպության մարդկային ռեսուրսների մասնագիտական չափանիշների գնահատմանը եւ կառավարիչների համար նախատեսված գործնական նյութերի եւ գրականության մշակմանը:

Մարինա Տեր-Սարգսյանի հետ զրուցեց Խորեն Օրմանյանը: