Ռուսաստանից Visa եւ Mastercard միջազգային վճարային համակարգերի հեռանալու ֆոնին 2022 թվականին մերձավոր արտասահմանյան երկրներում աճել է շրջանառության մեջ գտնվող բանկային քարտերի թիվը։

RBC-ն տեղեկացնում է, որ տարեկան աճի տեմպերը զգալիորեն ավելի բարձր են եղել, քան 2021 թվականին, եւ շատ դեպքերում ռեկորդներ են սահմանել առնվազն հինգ տարվա ընթացքում։

Պարբերականը նշում է, որ նման եզրակացություններ կարելի է անել Հայաստանի, Տաջիկստանի, Ուզբեկստանի, Ղազախստանի, Վրաստանի, Բելառուսի եւ Ղրղզստանի ազգային բանկերի վիճակագրությունից. «չնայած այն չի բացահայտում փակված քարտերի թիվը, այնուամենայնիվ, տվյալները պատկերացում են տալիս շուկայում եղած դինամիկայի մասին»:

- Աճի ամենամեծ ցուցանիշները գրանցել է Տաջիկստանի Կենտրոնական բանկը. այս երկրում շրջանառության մեջ գտնվող քարտերի թիվը մեկ տարվա ընթացքում ավելացել է 45,5%-ով՝ հասնելով 5 միլիոնի, սա հինգ տարվա ընթացքում աճի առավելագույն տեմպն է (2021 թվականին այն կազմել էր 7,12%)։ Կարգավորիչը տվյալների մեջ ներառում է ինչպես միջազգային վճարային համակարգերի, այնպես էլ տեղական քարտերը։

- Ղրղզստանի Կենտրոնական բանկը դեռեւս հրապարակել է 2022 թվականի միայն ինը ամիսների վիճակագրությունը։ Այս ընթացքում շրջանառության մեջ գտնվող միջազգային վճարային համակարգերի քարտերի թիվն աճել է 37,4%-ով՝ հասնելով 1,8 մլն քարտի (նույնպես առավելագույն ցուցանիշը հինգ տարվա ընթացքում)։ Մեկ տարի առաջ քարտերի քանակն աճել էր ընդամենը 1,1%-ով։

- Ուզբեկստանում 2022 թվականին քարտերի թիվն աճել է 26,2%-ով եւ կազմել 34,2 մլն։ Համեմատության համար՝ նախորդ տարի այս ցուցանիշը կազմել է 5,16%: Այնուամենայնիվ, 2020 թվականի արդյունքը, երբ համավարակի պատճառով մարդիկ ամբողջ աշխարհում ակտիվորեն անցան անկանխիկ վճարումների, մոտ էր 2022 թվականին՝ 25,5%։ Վիճակագրությունը ներառում է բոլոր վճարային համակարգերի քարտերը, որոնք գործում են երկրում։

- Հայաստանի բանկերը 2022 թվականի երեք եռամսյակներում (վերջին հասանելի տվյալները) քարտերի քանակն ավելացրել են 18,7%-ով՝ 2021 թվականի ինն ամիսների 6,62% աճի դիմաց։ Ընդհանուր առմամբ, 2022 թվականի հունվար-սեպտեմբերին հայաստանյան բանկերի քարտերի թիվը հասել է 2,1 միլիոնի։ Այս տվյալները ներառում են միայն միջազգային վճարային համակարգերի քարտեզները:

- Մեկ տարվա ընթացքում Ադրբեջանում քարտերի թիվն ավելացել է 18,3%-ով՝ հասնելով 13,6 միլիոնի։ Երկրի ԿԲ-ն վիճակագրության մեջ չի առանձնացնում քարտերն ըստ վճարային համակարգերի տեսակների։

- Բելառուսում 2022 թվականի ընթացքում բոլոր վճարային համակարգերի քարտերի թիվն աճել է 14,9%-ով՝ հասնելով 18 միլիոնի։ 2021 թվականին դրանց թիվն աճել էր ընդամենը 1,57%-ով։

- Ղազախստանում միջազգային վճարային համակարգերի քարտերի թիվը 2022 թվականի արդյունքներով ավելացել է 8,35-ով՝ հասնելով 42,9 միլիոնի։ Սա հինգ տարվա նվազագույն ցուցանիշն է․ նախորդ չորս տարիներին աճի տեմպերը տատանվել են 25,5-ից մինչեւ 15,8%:

- Վրաստանի Ազգային բանկի տվյալներով՝ 2022 թվականի ընթացքում միջազգային վճարային համակարգերի քարտերի թիվը կազմել է 6,2 միլիոն, ինչը ընդամենը 4,6%-ով է ավելի 2021 թվականի ցուցանիշից։ Աճի տեմպերն ամենացածրն էին 2018 թվականից ի վեր:



ՌԴ փորձագետների դիտարկմամբ՝ 2022 թվականին թողարկված վճարային քարտերի թվի զգալի աճը կարող է առաջին հերթին բացատրվել Ռուսաստանում ստեղծված իրավիճակի ազդեցությամբ։ Միաժամանակ, նմանատիպ անոմալ միտումներ պետք չէ սպասել 2023 թվականին, թեեւ նոր քարտերի ընդհանուր թիվը դեռ մի փոքր բարձր կլինի նորմայից։

Նշվում է նաեւ, որ ռուսաստանցիները (ինչպես տեղափոխվածները, այնպես էլ «քարտային զբասաշրջությամբ» զբաղվողները) ազդել են շուկայի զարգացման վրա, սակայն կան նաեւ մի շարք ներքին գործոններ։ Դրանց թվում է բանկերի քարտային բիզնեսի ընդլայնումը եւ պարզապես տնտեսության զարգացումը։