Սբերբանկի էկոհամակարգի մաս հանդիսացող Միավորված վարկային բյուրոն (ՄՎԲ) մտադիր է ֆիզիկական անձ վարկառուների վարկային պատմություններում ներառել ոչ բանկային տարաժամկետ վճարումների մասին տեղեկատվությունը, հաղորդում է RBC-ն։

Բյուրոն աշխատում է անտոկոս տարաժամկետ վճարումների ծառայությունների (BNPL, «գնիր հիմա, վճարիր հետո») մատակարարներից տվյալներ ստանալու ուղղությամբ եւ պատրաստվում է ներդնել սպառողների պարտքային բեռի գնահատման նոր կանոններ, որոնք հաշվի կառնեն ոչ միայն դասական վարկատուների՝ բանկերի եւ միկրոֆինանսական կազմակերպությունների տվյալները, տեղեկացրել է ՄՎԲ-ի գլխավոր տնօրեն Արթուր Ալեքսանդրովիչը

«Մոտ ապագայում բյուրոն կսկսի մշակել պարտքի բեռի ցուցանիշը հաշվարկելու այլընտրանքային մեթոդոլոգիա՝ հաշվի առնելով ոչ միայն վարկատուների (բանկեր, միկրոֆինանսական կազմակերպություններ եւ այլն) տվյալները, այլեւ բոլոր այլ հայտնի ֆինանսական պարտավորությունները։ Առայժմ պահանջվում է ԿԲ-ի կողմից պարտքի բեռի ցուցանիշի հաշվարկման կարգ՝ հաշվի առնելով նոր տվյալները նորմատիվային ակտերում»,- պարզաբանել է նա։

Մինչ այդ, նոր տվյալները կարող են ներառվել ի լրումն վարկային զեկույցին եւ օգտագործվել բանկերի եւ այլ վարկատուների կողմից՝ պոտենցիալ վարկառուների վճարունակությունը գնահատելու եւ վարկային խարդախությունների դեմ պայքարելու համար:

«Ծառայությունների օպերատորների միջոցով խանութներում տարաժամկետ վճարումների ձեւակերպման պրակտիկան արդեն գրավել է ՌԴ Կենտրոնական բանկի ուշադրությունը. նոյեմբերին կարգավորիչը նամակ է ուղարկել բանկերին եւ միկրոֆինանսական կազմակերպություններին՝ այդ գործընթացներին չմասնակցելու առաջարկությամբ։ Ռուսաստանի Բանկը դրանք համարում է անբարեխիղճ, քանի որ ոչ ոք հաճախորդների հետ սպառողական վարկավորման կամ փոխառության պայմանագրեր չի կնքում»,- գրում է պարբերականը։

***
Ռուսաստանում կան փոխառու միջոցներով ապրանքների դիմաց տարաժամկետ վճարումների մի քանի սխեմաներ. դրանք դասական POS վարկերն են, երբ բանկը կամ միկրոֆինանսական կազմակերպությունը հանդես է գալիս որպես խանութի գործընկեր, բանկերի ապառիկ քարտերը, ինչպես նաեւ համեմատաբար նոր՝ BNPL ծառայությունները: Վերջիններս սպառողներին թույլ են տալիս առցանց խանութներից գնումների համար վճարել մաս-մաս. օրինակ, պատվեր կատարելիս հաճախորդը վճարում է ապրանքի արժեքի 25%-ը, իսկ մնացած գումարը հետագայում որոշ հաճախականությամբ հավասար մասերով կգանձվի նրա քարտից ։ 2021 թվականի ապրիլին «Տինկոֆ»-ը գործարկեց «Մաս-մաս» («Долями») BNPL ծառայությունը, իսկ օգոստոսին «Սպլիտ» անվանմամբ նմանատիպ պրոդուկտ գործարկեց «Յանդեքս»-ը: Երկու ընկերություններն էլ ընդգծում էին, որ դա վարկավորում չէ։

Ինչպես նշում են ՄՎԲ-ում, բանկերի կամ միկրոֆինանսական կազմակերպությունների միջոցով POS վարկավորման դասական մոդելի հիման վրա աշխատող մատակարարները փոխանցում են վարկառուների եւ տարաժամկետ վճարումների մասին տեղեկատվությունը վարկային բյուրոներին (BCH): BNPL ծառայություններ մատակարարներից շատերը դա չեն անում: Բյուրոյի գնահատականների համաձայն՝ Ռուսաստանում BNPL գործարքների մասնաբաժինը կազմում է ընդհանուր ծավալի միայն 3%-ը, սակայն 2021 թվականին կարող է հասնել մոտ 150 մլրդ ռուբլու։