Նախքան 1988թ. ավերիչ երկրաշարժը՝ Գյումրին եղել է մեծ արդյունաբերական կենտրոն: Քաղաքում գործող տեքստիլ գործարանն ուներ ավելի քան 6 հազար բանվոր, որոնց մի մասը ԽՍՀՄ այլ հանրապետություններից էին:

Դեռեւս խորհրդային տարիներին Գյումրին համարվում էր միության տեքստիլ արդյունաբերության կարեւոր կենտրոններից մեկն ու ամենախոշորը հայկական ՍՍՀ-ում: Որոշ տվյալների համաձայն՝ միայն թեթեւ արդյունաբերության ճյուղն ապահովում էր քաղաքի արդյունաբերության համախառն արտադրանքի 54,8%-ը:

Գյումրիում տեքստիլի արտադրության լավագույն ավանդույթներն այսօր էլ շարունակում է գուլպաների եւ զուգագուլպաների հայաստանյան խոշորագույն արտադրողներից մեկը՝ «Լենտեքս» ՍՊԸ-ն, որի արտադրանքը զբաղեցնում է տեղական շուկայի զգալի հատվածը: Այս ընկերության արտադրանքի մաս են կազմում LENTEX, VIVA, DANNI ապրանքանիշի գուլպաները, զուգագուլպաներն ու տրիկոտաժե ներքնազգեստը:

Ընկերության ստեղծման, հաջողության գրավականի ու զարգացման տեսլականի շուրջ Banks.am-ը զրուցել է «Լենտեքս» ՍՊԸ-ի տնօրեն Կարեն Գոմցյանի հետ:

- Պրն Գոմցյան, որքան գիտեմ, դեռ 1995թ. դուք ՌԴ-ում հիմնադրել էիք զուգագուլպաների արտադրությամբ զբաղվող «Ատեքս» ձեռնարկությունը: Ի՞նչը ձեզ ստիպեց տեղափոխվել հայրենիք եւ հիմնել նոր ապրանքանիշով արտադրություն:

- 1980-ականների կեսերին մորեղբայրս հիմնել էր զուգագուլպայի փոքր արտադրություն, որտեղ, ուսումնարանում դասավանդելուն զուգահեռ, աշխատում էր նաեւ մայրս:

Հաստոցների աշխատանքն ինձ շատ էր գրավում, թե ինչպես հումքը, անցնելով մի քանի արտադրական ցիկլ, վերածվում էր սպառողական ապրանքի: Այն ժամանակ դեռ դպրոցական էի, բայց երազում էի, որ հետագայում ինքս ունենամ նման արտադրամաս: Մասնագիտությունս էլ հենց այդ ժամանակ որոշեցի` Էկոնոմիկա եւ արտադրության կառավարում, եւ հայրիկիս հետ խորհրդակցելուց հետո դիմեցի եւ ընդունվեցի Սանկտ Պետերբուրգի (այն ժամանակ` դեռ Լենինգրադի) Ֆինանսա-տնտեսագիտական համալսարան:

Սակայն որոշեցի չսպասել եւ գործարարությամբ սկսեցի զբաղվել արդեն իսկ ուսանողական տարիներին: Եթե հիշում եք, 80-ականներին վերջին եւ 90-ականների սկզբին ամեն ինչ շատ արագ էր փոփոխվում, եւ ես չէի ուզում մնալ դիտորդի դերում: Սկսեցի նրանից, որ Լենինականից զուգագուլպաներ էի արտահանում Պետերբուրգ, հետո, երբ արդեն անկախ ու պատերազմական Հայաստանում չկար լույս, եւ արտադրություններն էլ գնալով փակվում էին, որոշեցի տեղում սեփական արտադրամասը հիմնել:

Այսպիսով, 1995թ. Ռուսաստանում հիմնադրեցի զուգագուլպաների «Ատեքս» արտադրամասը, որը շատ կարճ ժամանակում իր տեսակով դարձավ ամենամեծը Սանկտ Պետերբուրգում (այն ժամանակ խոշորագույն գործարանները փակվում էին Ռուսաստանում): Կարճ ժամանակում մեր ընկերությունը բավական ճանաչում ձեռք բերեց, սակայն 1999թ. որոշեցի վաճառել բիզնեսը  եւ տեղափոխվել Հայաստան, կազմել ընտանիք ու աշխատել հայրենիքում:

Զգալով անգլերեն լեզվի կարեւորությունը ժամանակակից բիզնես աշխարհում՝ մեկնեցի ԱՄՆ՝ մոտ 9 ամիս լեզվի եւ բիզնես դասընթացների մասնակցության նպատակով, իսկ 2001թ. Վերադարձա Գյումրի եւ 2002թ. հիմնադրեցի «Լենտեքս» ընկերությունը:

Գյումրիում ձեռնարկություն հիմնելն իր հատուկ պատճառներն ուներ. քաղաքը մասնագիտացված էր տեքստիլի արտադրության մեջ, կար համապատասխան կադրային բազա՝ նման արտադրություն սկսելու համար:  

- Ինչպե՞ս եւ ի՞նչ միջոցներով հիմնադրվեց «Լենտեքս» ՍՊԸ-ն:

- 2002թ., երբ հիմնեցի «Լենտեքս» զուգագուլպաների արտադրությունը, արտադրությամբ բոլորը չէ, որ համարձակվում էին զբաղվել: Շատ փոքր քայլերից ենք սկսել: Նախ, կատարեցի շուկայի ուսումնասիրություն, տեսա, որ կա ազատ սեգմենտ շուկայում, որը միջին գնի եւ որակի արտադրանքի համար էր, մասամբ զբաղեցված թուրքական եւ չինական զուգագուլպաներով, դրանից ավելի բարձր նիշայում իտալականն էր: Մարկետինգային որոշ դիտարկումներից հետո հասկացա, որ այստեղ կարելի է մրցել եւ հաջողություն ունենալ:


Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս

Իտալական հաստոցները ներմուծեցինք Վրաստանի գուլպայի ֆաբրիկայից: Զավեշտալին այն էր, որ ժամանակին տեքստիլ ատադրության կենտրոն հանդիսացող Գյումրիում գրեթե հաստոց չէր մնացել, բոլորը վաճառվել էին հարեւան երկրներում: Շատ փոքր, բայց վստահ քայլերով փորձեցինք առաջ գնալ:

Տարեցտարի ներդրման ծավալն ավելացավ: Տեսնելով, որ մեր զուգագուլպաներն ունեն պահանջարկ՝ ավելացրինք նաեւ արտադրական ծավալն ու արտադրամասի տարածքը, ձեռք բերեցինք նոր սարքավորումներ՝ շարունակաբար զարգացնելով ու հասնելով նրան, ինչը կա այսօր: Հիմա էլ՝ զարգանալու ու անընդհատ ներդրումներ անելու կարիք ունենք. երբեք կանգ առնել չի կարելի:

Առաջին արտադրամասն իմ ավտոտնակում էր (ամերիկացիները սիրում են կատակել, թե բոլոր հաջողված բիզնեսներն ավտոտնակից են սկսում): Սկզբում ամեն ինչ ինքս էի անում՝ ե՛ւ տնօրեն էի, ե՛ւ վարորդ ե՛ւ բեռնակիր:

- Որքա՞ն ժամանակ անց զգացիք աճի պահանջն ու կարեւորությունը: Կխնդրեի ներկայացնեիք, թե ինչ ճանապարհ եք անցել մինչ օրս:

- Սկզբում ունեինք արտադրական 8 մեքենա, որոնք օրական արտադրում էին 400 զուգագուլպա: Սպառումն ամբողջովին Հայաստանի տարածքում էր: Երբ տեսա, որ աճի դինամիկա կա, շատ արագ ներգրավեցի այլ միջոցներ: Արդյունքում արտադրանքի պահանջարկն այնքան մեծ էր, որ չէինք հասցնում բավարարել ամբողջ ծավալը եւ որոշեցինք էլ ավելի մեծացնել արտադրամասը:


Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս

Հետզհետե  նոր գաղափարներ ի հայտ եկան, սկսեցինք նոր արտադրատեսակներ թողարկել: 2007թ. մեկնարկեց գուլպաների արտադրությունը, 2013թ. ավելի մեծ արտադրամաս կառուցեցինք, որը շուրջ 5000 քմ տարածք է զբաղեցնում: Հիմա 350 աշխատող ունենք, արտադրում ենք ավելի քան 120 տեսակ գուլպա եւ զուգագուլպա, ունենք նաեւ տրիկոտաժից ներքնաշորերի արտադրություն:

- Որո՞նք են «Լենտեքս»-ի արտադրանքի սպառման հիմնական շուկաներն ու երկրները:

- Հայաստանում ունենք սպառման լայն ցանց՝ մասնագիտացված խանութներ Երեւանում, Գյումրիում, Արթիկում, Վանաձորում, Աբովյանում, Էջմիածնում: Հիմա նախատեսում ենք մեծացնել երեւանյան մանրածախ վաճառակետերի թիվն ու նոր խանութ բացել Արմավիրում:

Արտահանումը հիմնականում իրականացվում է դեպի Ռուսաստանի Դաշնություն: Մոսկվայում ունենք դուստր ձեռնարկություն, որտեղ պահեստավորում ենք ապրանքն ու իրացնում ՌԴ չորս խոշոր քաղաքներում: Ներկայացվածություն ունենք հարեւան Վրաստանի Հանրապետությունում, արտահանումներ ենք իրականացնում նաեւ Ղազախստանի Հանրապետություն եւ ԱՄԷ:

- Քանի որ խոսք գնաց Եվրասիական տնտեսական միության անդամ երկրների շուկաներում Ձեր ընկերության ներկայության մասին, ի՞նչ տվեց վերոնշյալ միությանը ՀՀ անդամակցությունը Ձեր բիզնեսին:

- Ցավոք, ԵԱՏՄ-ին Հայաստանի անդամակցությունը համընկավ ՌԴ տնտեսության անկման հետ: Այս առումով մեր բախտը չբերեց, բայց մեզ համար նոր շուկա բացվեց, նվազեցին բյուրոկրատական քաշքշուկները: Հիմա ճանապարհը բաց է, կարող ենք ապրանքն արտահանել, իսկ չվաճառվելու դեպքում՝ հետ բերել: Բիզնեսի համար սա դրական քայլ է, բայց, ինչպես արդեն նշեցի, ՌԴ տնտեսական ճգնաժամն այս պահին թույլ չի տալիս լիարժեք օգտվել ստեղծված հնարավորությունից:

Միաժամանակ, պետք է նկատեմ, որ ԵԱՏՄ շուկան իր զարգացվածությամբ եւ պահանջներով ՀՀ-ի համար ամենահարմարն է: Հայաստանում քիչ են այն ապրանքները, բացի սննդամթերքից եւ հանքահումքերից, որոնք մրցունակ են Եվրոպայում: Դրա համար պետք է համապատասխան բրենդ ունենալ, որը մեծ ծախսերի հետ է կապված, բայց, իհարկե, մենք չենք բացառում, որ օրերից մի օր մեր ապրանքանիշն էլ կլինի ճանաչված Եվրոպայում.

- Որքանո՞վ է ձեր ընկերության արտադրանքը մրցունակ ռուսական շուկայում:

- Այս պահին ՌԴ-ում մենք կարող ենք մրցունակ լինել միայն մեր ճիշտ աշխատանքով: Ճիշտ մարկետինգի, գիտելիքների եւ հմտությունների խելամիտ համադրության արդյունքում կարող ենք հաջողել եւ, որպես ԵԱՏՄ անդամ երկիր, գրավել մեր արտադրատեսակի գնին ու որակին համապատասխան դաշտը:

- Իսկ ներքին շուկայի մասին ի՞նչ կասեք: Հայաստան ներմուծվող թուրքական ապրանքը որքանո՞վ է խոչընդոտում Ձեր արտադրանքի սպառումը:

- Ներքին շուկան գնալով փոքրանում է: Այստեղ դրական միտում է միայն մրցակցության աճը, որը միշտ բարձր է պահում բիզնեսի դիմադրողականությունը: Ինչ վերաբերում է թուրքական արտադրանքին, որքան տեղյակ եմ, 1500 մարդ թուրքական ապրանք է ներմուծում Հայաստան, որում կա գուլպաների ու զուգագուլպաների որոշակի քանակ, բայց դա խոչընդոտ չէ, այլ մրցակցություն, որը դրական եմ համարում. եթե չկա մրցակցություն, չկա զարգացում:  

- Տրիկոտաժի արտադրամասի հետ կապված ի՞նչ ծրագրեր ունեք:

- Այդ առումով դեռեւս զարգացման փուլում ենք: Որոշել ենք միայն ներքնազգեստի արտադրությամբ զբաղվել: Արդեն իսկ պատվերներ ունենք, այդ թվում՝ Ռուսաստանից: Ամենամեծ խնդիրն այստեղ հումքի բացակայությունն է. շատ մեծ խթան կլիներ, եթե որեւէ մեկը Հայաստանում հումքի արտադրությամբ զբաղվեր, որը եւս զարգացող ոլորտ է:

- Կարճաժամկետ եւ երկարաժամկետ առումով ի՞նչ ծրագրեր ունի «Լենտեքս» ՍՊԸ-ն:

- Պլանավորում ենք զուգագուլպաների համար ստեղծել նոր ապրանքանիշ՝ «Օլլետի» անվանմամբ՝ ավելի բարձր գնային եւ իտալականին չզիջող որակային սեգմենտում, որը մոտ մեկ տարի հետո կմտնի շուկա: Ունենք նաեւ նոր սարքավորումներ գնելու ծրագրեր, որով մեր արտադրությունը կմոտեցնենք ամենաբարձր ստանդարտին:


Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս

Նաեւ ասեմ, որ նախատեսում ենք մինչեւ տարվա վերջ եւս 100 աշխատատեղ հիմնել:

Երկարաժամկետ առումով՝ նպատակ ունենք ձեռնարկել հումքի արտադրություն, որի համար անհրաժեշտ է բավականին լուրջ ներդրումներ: Արդյունքում մենք կունենանք կանխատեսելի հումք եւ արտադրանքի ավելի ցածր ինքնարժեք:

- Պետությունն ի՞նչ քայլեր է իրականացնում՝ ձեռնարկատիրության համար բարենպաստ պայմաններ ստեղծելու ուղղությամբ:

- Պետության ֆինանսավորմամբ արդեն երկու անգամ Մոսկվայում ցուցահանդեսի ենք մասնակցել, կա նաեւ արտահանման խթանման պետական ծրագիր, որը բավական գրավիչ է, բայց՝ դեռեւս տեղից չշարժվող. լրացուցիչ քայլեր էլ են անհրաժեշտ:

Ցանկալի կլիներ, որ պետությունը ստեղծեր մեխանիզմներ, որոնք առավել բարենպաստ կդարձնեին բիզնես միջավայրը: Վերջին տարիներին դրական քայլ էր հարկային հաշվետվությունների էլեկտրոնային համակարգի ներդրումը, սակայն կատարվելիք քայլերը պետք է շարունակական լինեն:

- Որքանո՞վ է տեքստիլ արտադրությունը շահավետ բիզնես մեր օրերում:

- Տեքստիլ արտադրությունը շահավետ կլինի, եթե ունենաս բրենդ, որն աճեցնելու դեպքում կունենաս համբավ եւ արժեք: Բրենդ չունենալու դեպքում պետք է մրցես ցանկացած մեկի հետ՝ չունենալով հստակ եկամուտ: Մենք որդեգրել ենք միջին գնի արտադրանք ստեղծելու սկզբունքը: Ճիշտ է, այս տարիների ընթացքում ծախսերն ու ներդրումներն ավելացել են, որակը՝ ավելի բարձրացել, սակայն գնային  փոփոխություն չի եղել: Սա առաջին տարին է, որ DANNI ապրանքանիշով մուտք ենք գործել ՌԴ շուկա, որտեղ, վստահ ենք, սպառման ծավալն աստիճանաբար աճելու է:

Տնտեսական իրավիճակով պայմանավորված՝ մենք այսօր փոխել ենք մեր ռազմավարությունը: Հիմա աշխատում ենք պահել-պահպանել այն, ինչ ունենք եւ սպասել լավ ժամանակներին՝ հասկանալով, որ տնտեսությունն ունի ցիկլային բնույթ: Ներկայում տնտեսությունն անկման վերջում է, շուտով սկսելու է դեպրեսիվ՝ հորիզոնական վիճակը, կարծում եմ՝ երկու-երեք տարի անց կգա վերելքի ժամանակը:

- Պրն Գոմցյան, ո՞րն է Ձեր ընկերության հաջողության գրավականը:

- Կարծում եմ՝ հաջողության հիմնական գրավականը քո առջեւ դրված հստակ նպատակն է եւ ճիշտ մոտիվացված թիմը. եթե աշխատողն ավելի շատ է  մոտիվացած, քան գործատուն, դա հաջողության ամենակարեւոր նախապայմաններից է: Մենք գիտակցում ենք նաեւ, որ սպառողին մշտապես պետք է տալ նույն արտադրանքը՝ այն, ինչին սովոր է ու ինչի պահանջն ունի նա: Սպառողն է ապրանքին վերջնական գնահատական տվողը, ու նրա գնահատականից է կախված քո հաջողությունը:

- Արտադրամասում, շփվելով Ձեր աշխատակիցների հետ, հասկացանք, որ հատուկ ուշադրություն եք դարձնում նրանց կարիքներին՝ կարեւորելով աշխատողի համար բարենպաստ պայմանների առկայությունը:

- Քանի որ մեր անձնակազմը մեծ է, հիմնել ենք արհեստակցական միություն, որը թիրախային աշխատանք է տանում եւ անհատական շփման արդյունքում բացահայտում աշխատակցի կարիքները:


Լուսանկարը՝ Մեդիամաքս

Հաճախ խրախուսում ենք աշխատակիցներին, նրանց համար տոներ կազմակերպում: Ամեն ինչ արվում է, որ նրանք հաճույքով գան աշխատանքի եւ զգան՝ պաշտպանված են գործատուի կողմից:

- Ձեր ընկերության քաղաքականության կարեւոր մաս է կազմում սոցիալական պատասխանատվությունը: Կցանկանայի խոսեիք նաեւ այս ուղղությամբ արված աշխատանքի մասին:

- Յուրաքանչյուր գործատու սոցիալական պատասխանատվություն պետք է ունենա. գործատուն նույնպես հասարակության մասնիկ է, այդ հասարակության մեջ առկա ցանկացած խնդրի լուծումը պետք է լինի նրա բարոյական պարտքը: Այս սկզբունքից ելնելով՝ մասնակցել ենք նման մի քանի ծրագրի, որոնցից ամենակարեւորը, որն ուզում եմ առանձնացնել, հաշմանդամություն ունեցող 18 անձանց մեզ մոտ աշխատանքի ընդունելն ու դրանով նրանց հասարակությանն ինտեգրելու քայլն է:

Մեր ուշադրության կենտրոնում են նաեւ համայնքի զարգացման հարցերը: Իրականացրել ենք սոցիալական ծրագրեր` ուղղված համայնքի եւ նրա բնակիչների զարգացմանն ու բարեկեցությանը: Այսօր էլ գիտակցում ենք, որ կան մի շարք ճյուղեր, որոնք զարգացման կարիք ունեն, եւ այդ հարցում պատրաստ ենք մեր աջակցությունը ցուցաբերել:

Համայնքի զարգացման տեսանկյունից կարեւորում ենք արդյունաբերության խթանումը, քաղաքի տուրիստական գրավչությանն ուղղված քայլերը, սպորտ ինդուստրիայի զարգացումը՝ որպես բիզնես, տեխնոպարկի լիարժեք շահագործումը, որը մեծ հնարավորություն է քաղաքի երիտասարդների ինքնադրսեւորման համար:

- Քանի որ խոսեցիք քաղաքի զարգացման մասին, Գյումրիում լուրեր են պտտվում, թե Դուք լինելու եք քաղաքապետի թեկնածուներից մեկը: Ի՞նչ կասեք այս մասին:

-Գյումրիում մենք տեսնում ենք դրական տեղաշարժ, սակայն դանդաղ է, կարելի է շատ ավելին անել: Ապրիլյան պատերազմը մեզ ցույց տվեց, որ մենք այլեւս ժամանակ չունենք կորցնելու: Ես ունեմ համապատասխան ներուժ, ինչպես նաեւ Գյումրիի զարգացման իմ տեսլականը՝ մենեջմենթի ժամանակակից մեթոդներով ու ճկուն քայլերով, եւ որպես ՀՀ քաղաքացի, գյումրեցի՝ պատրաստ եմ ցանկացած պահի ամբողջ ներուժս օգտագործել ի նպաստ քաղաքի զարգացման:

Իմ քաղաքական հնարավոր դերակատարության մասով, սակայն, դեռեւս վերջնական որոշում կայացված չէ:

- Վերջում, որպես հաջողված գործարար, ի՞նչ խորհուրդ կտաք սկսնակներին:

- Նախ, պետք է սիրել այն, ինչ անում ես, լինել համառ եւ համբերատար. ամեն ինչ չէ, որ միանգամից ստացվում է: Անկասկած, հնարավոր են ձախողումներ, անկումներ, բայց կարեւորը վայր ընկնելը չէ, կարեւորը վեր բարձրանալն է:

Հիմա եկել է պրոֆեսիոնալների, գիտելիքի ու տեխնոլոգիայի ժամանակը, ձախողելն այս դեպքում քիչ հավանական է: Պետք է լինել նպատակասլաց եւ չվախենալ ռիսկի դիմելուց. եթե համոզված եք, որ ճիշտ եք, պետք է հաստատուն ու արագ քայլեր անել, ինչը, վստահ եմ, կբերի հաջողության:

Զրուցեց Սիրանուշ Եղիազարյանը
Լուսանկարները՝ Էմին Արիստակեսյանի