Թափոնների տեսակավորումը Հայաստանում դեռեւս չի ստացել համընդհանուր լուծում, սակայն տարբեր ընկերություններ շարունակում են առաջարկել թափոնների հավաքման այլընտրանքային տարբերակներ:

«Սմարթ Ապագա» ընկերության նոր «խելացի» տարան արդեն պատրաստ է ծառայելու բնասերներին: Դրա ստեղծման ու առանձնահատկությունների մասին Banks.am-ին պատմել են ընկերության հիմնադիրներ Արշակ Ղազարյանը եւ Հայկ Կազարյանը:

Նախապատմություն

2019թ. աշնանը «Ռե-Ապագա» բարեգործական հիմնադրամը ներկայացրել էր «ՍմարտԱպագա» վերամշակման տարայի մոդելը, որ նախագծված էր հանրային տարածքներում տեղադրելու համար: Որոշ ժամանակ գործելուց հետո «խելացի» աղբարկղի նախագիծը բարդությունների էր հանդիպել:

«Թափոնների հավաքման համար նախատեսված տարաները ցանկանում էինք հանրային տարածքներում տեղադրել, որպեսզի հնարավորինս շատ մարդիկ կարողանային դրանից օգտվել: Սակայն կարճ ժամանակում հասկացանք, որ ո´չ մենք, ո´չ էլ մեր հասարակությունը դեռեւս պատրաստ չէ դրան»,- պատմում է ընկերության մարքեթինգի գծով տնօրեն Հայկ Կազարյանը:

Նրա խոսքով՝ թեեւ տարան օգնեց 2 ամսվա ընթացքում մեկ տոննայից ավելի պլաստիկ հավաքել, սակայն դրան շատերն անխնամ էին վերաբերվում: Ի վերջո, տարա նետված ծանր շինարարական աղբը դարձավ դրա անսարքության պատճառը:

«Մեկ այլ խնդիր էր սարքի ինքնարժեքը, որ բավականին բարձր էր: Ավելի մատչելի դարձնելու համար անհրաժեշտ էր մեծ քանակությամբ պատվիրել, սակայն հովանավորներ գտնել չհաջողվեց: Շուտով մեր կազմակերպությունում եղան փոփոխություններ, նախկին ընկերությունը լուծարվեց ու նույն թիմի հետ ես եւ Արշակ Ղազարյանը հիմնադրեցինք «Սմարթ Ապագա» ՍՊԸ-ն՝ շարունակելով թափոնների կառավարման լուծումների ստեղծմանն ուղղված մեր գործունեությունը»,- մանրամասնում է Հայկ Կազարյանը:

Ընկերությունը որոշում է նոր ուղղություն որդեգրել՝ առաջարկելով թափոնների «խելացի» տարաներ շինության ներսում տեղադրման համար՝ գրասենյակներում, հյուրանոցներում, դոմոֆոնային համակարգով պաշտպանված բազմահարկ շենքերում:

«Հասկացանք, որ այս կերպ տարաներն ավելի նպատակային կօգտագործվեն: Էկոլոգիական մշակույթի կրող կազմակերպությունների միջոցով կկարողանանք կրթել մարդկանց՝ ինչպես վարվել թափոնների հետ եւ գուցե հետագայում, երբ կունենանք էկո մտածելակերպով հանրություն, կրկին կառաջարկենք հանրային տարածքների համար նախատեսված «խելացի» տարաներ»,- պատմում է Արշակ Ղազարյանը, որ «Սմարթ Ապագայի» տեխնիկական գծով տնօրենն է:

Թափոնի որակի կարեւորությունը

Արշակ Ղազարյանն ասում է, որ թղթե, պլաստիկե կամ ապակե թափոնների համար նախատեսված SmartApaga Container-ը շատ ավելի մատչելի է եւ կարող է պատրաստվել տարբեր հումքերից՝ ավելի ճկուն լինելով դիզայնի եւ արժեքի տեսանկյունից: Այն կարելի է գնել, վարձակալել կամ ձեռք բերել դեպոզիտային տարբերակով:

«Տարայից թափոնների տեղափոխման արժեքը տատանվում է 500-ից 3000 դրամի շրջանակում՝ կախված ծավալից, թափոնի տեսակից եւ որակից: Նախկինում թափոնների տեղափոխման համար ֆիքսված գին էր գործում, սակայն այժմ փորձում ենք նոր մշակույթ մտցնել՝ շահագրգռելով մարդկանց հետեւել թափոնի որակին՝ մաքրությանը, խտությանը: Լավորակ թափոնները կօգնեն նրանց ավելի մատչելի գնով օգտվել տեղափոխման ծառայությունից»,- մանրամասնում է նա:

Թափոններ հավաքելով օգտատերերը ստանում են «Ապագա» միավորներ՝ ընկերության գործընկերների ծառայություններից օգտվելու համար:

«Խելացի» եւ «ավելի խելացի»

Առաջին «խելացի» տարան, որ առաջարկում է ընկերությունը, կարողանում է տեղեկատվություն տրամադրել՝ ինչքանով է այն լցված: Wi Fi-ին կցված լինելու շնորհիվ ընկերության աշխատակիցները օպերատիվ կերպով ստանում են այդ տեղեկատվությունն ու շտապում իրականացնել թափոնների տեղափոխումը: Այս տարայի դեպոզիտային արժեքը կարող է տատանվել $100-$400-ի սահմանում` կախված դրա չափից, պատրաստման հումքից:

«Երկրորդ տարան ավելի «խելացի է»: Այն բացվում է հատուկ QR կոդով՝ այդ կերպ հնարավորություն տալով պատվիրատուին որոշելու դրանից օգտվողների շրջանակը: Կցված տեսախցիկը թույլ է տալիս նաեւ տեսնել թափոնը նետողին, որպեսզի հնարավոր լինի իմանալ՝ ով է վատորակ թափոնը նետել: Այս տարան կօգնի պատվիրատու ընկերություններին ստանալ ավելի լավ հաշվետվություն իրենց էկոլոգիական ներդրման մասին»,- մանրամասնում է Հայկը:

Երկրորդ տարայի դեպոզիտային գինը $300-$700 է:

Երրորդ՝ «ամենախելացի» տարան կարողանում է որոշել թափոնի որակն ու չափը յուրաքանչյուր օգտատիրոջ համար, հետեւաբար, նաեւ դրանից օգտվողներին թույլ է տալիս «Ապագա» միավորներ կուտակել անհատապես: Այն ունի HD LCD էկրան, ինչպես նաեւ USB մուտքեր՝ մարտկոցների արագ լիցքավորման համար:

«Տարաներին դիպչելու անհրաժեշտություն չկա, ինչը բխում է համավարակային իրավիճակի կանոններից»,- հավելում է Հայկ Կազարյանը:

Տարաների այլընտրանքը

Ընկերությունը առաջիկայում կգործարկի նաեւ «խելացի» տոպրակների միջոցով թափոններ հավաքելու համակարգը, որը կգա փոխարինելու այժմ գործող թափոնների տեղափոխման տարեկան բաժանորդագրությամբ ծառայությանը:
 
«Նախատեսում ենք տրամադրել մեծ էկո-տոպրակներ՝ 75-100 լիտր տարողությամբ, որոնց վրա տեղադրված QR կոդի սքանավորմամբ բաժանորդը հեշտությամբ կկարողանա տեղեկացնել տոպրակի լցված լինելու մասին: Այս պարագայում եւս լավորակ թափոն հանձնողների համար տեղափոխման գինը կնվազի»,- ասում է ընկերության մարքեթինգի գծով տնօրենը:

«Այժմ աշխատում ենք ամբողջ համակարգն ավելի լավը դարձնելու ուղղությամբ: Արդեն իսկ նախանշել ենք 2-3 երկրներ, որտեղ պատրաստվում ենք ներդնել նույն համակարգը՝ Հայաստանում մոդելի բարեհաջող փորձարկումից հետո»,- նշել է Արշակ Ղազարյանը:

Անվտանգության նկատառումներով ընկերությունը ժամանակավորապես դադարեցրել է վերամշակվող թափոնների հավաքման աշխատանքները։ Հայկ Կազարյանի խոսքով՝ այժմ մշակում են նոր ռազմավարություն, աշխատում են նոր հավելվածի ուղղությամբ՝ առաջիկայում առավել արդյունավետ եւ անվտանգ գործունեություն իրականացնելու համար:

Տեքստը եւ լուսանկարները՝ Գայանե Ենոքյանի