Եթե ծանր ժամանակներում մեր պապերը «քարից հաց էին քամում» եռանդուն աշխատանքով, այսօր երիտասարդները նույն աշխատանքի շնորհիվ օդից ջուր են քամում՝ ամենաուղիղ իմաստով: Technology and Science Dynamics (TSD) ընկերությունում ծնված օդից ջուր քամող AWCA սարքի մասին Banks.am-ը խոսել է գաղափարի հեղինակ Վիկտորյա Ռաիսյանի հետ:  

Էվրիկա

Մասնագիտությամբ քիմիկոս Վիկտորյա Ռաիսյանը TSD ընկերության հովանավորությամբ գործող Մերգելյան ակումբի անդամներից է: Մի քանի տարի ջրի ֆիլտրացման աշխատանքներով զբաղվելուց հետո միտք է հղացել ստեղծել սարք, որով հնարավոր կլինի ջուր ստանալ օդից: Գաղափարը կյանքի կոչելու համար TSD ընկերությունում ձեւավորվել է 4 հոգուց բաղկացած թիմ, եւ անցել են գործի:

«Առաջին արդյունքը ստացել ենք հանդերձարանում, որտեղ արհեստական խոնավություն էինք ստեղծել,- պատմում է սարքի հեղինակ Վիկտորյան: -Մի քանի կաթիլ էր, բայց այնքան էինք ուրախացել, որ ներարկիչով հավաքել էինք ու ամբողջ գործարանով պտտվում էինք ու բոլորին ցույց տալիս, որ մեր ստացած ջուրն է»:

Նոր գյուտի անունը դրել են AWCA (Atmospheric Water Generators for Cars- Մեքենաների համար մթնոլորտային ջրի գեներատոր), հապավումն էլ փորձել են նմանեցնել լատիներեն aqua (ջուր) բառին:

Ջուր՝ օդի խոնավության հաշվին

AWCA-ն աշխատում է օդի կոնդենսացման հաշվին. օդն անցնում է սարքի մեջ, հավաքվում, հեղուկանում եւ վերածվում ջրի: Բացի այդ, սարքում ներդրվել է ֆիլտրացիոն համակարգ, ինչը հնարավորություն է տալիս ստացված ջուրը մաքրել օդում առկա վնասակար նյութերից: Արդյունքում՝ թեկուզ աղտոտված օդից «քամվում է» խմելու համար լիովին պիտանի ջուր:

Քանի որ սարքն աշխատում է օդի խոնավության հաշվին, հայաստանյան չոր կլիման դրա համար ամենանպաստավորներից չէ:

«Սարքը մենք փորձարկել ենք Հայաստանի տարբեր մարզերում, նաեւ Վրաստանում եւ Ռուսաստանում,- պատմում է Վիկտորյան: -Որքան օդի խոնավությունը բարձրանում է, այնքան ավելի շատ ջուր ենք ստանում: Օրինակ, Վրաստանում մեկ ժամում ստացել ենք 2 լիտր ջուր, Հայաստանում՝ մեկ ժամում՝ կես լիտր»:

Կիրառություն

Հաշվի առնելով AWCA-ի համար հայաստանյան ոչ բարենպաստ կլիմայական պայմանները՝ նախատեսվում է, որ այն հիմնականում կունենա արտաքին սպառում: Փոքր չափսերի շնորհիվ սարքին իր կիրառությունը կարող է գտնել հատկապես մեքենաների մեջ եւ իսկական փրկություն դառնալ երկար ճանապարհ գնացող վարորդների համար: Բացի այդ, թիմի անդամները կարծում են, որ սարքի շնորհիվ կնվազեցվի պլաստիկ շշերով ջրի կիրառումը, քանի որ մարդիկ ստիպված չեն լինի պլաստիկով շշալցված ջուր գնել:

Դաշտի ուսումնասիրությունների արդյունքում թիմը պարզել է, որ օդից ջուր ստացող սարքերը հիմնականում չափսերով մեծ են լինում, երբեմն նաեւ՝ ոչ շարժական: Հետեւաբար, AWCA-ն իր չափերով բացառիկ է եւ հարմար՝ մեքենաների մեջ կիրառելու համար:

Որպես կանոն՝ սարքը սնվում է հոսանքի աղբյուրից, իսկ ավտոմեքենայում տեղադրված լինելու պարագայում՝ շարժման ընթացքում էլեկտրաէներգիա չի ծախսվում, կանգնելու դեպքում միայն սարքը սնվում է մեքենայի մարտկոցից:

Հետագա զարգացում

Մեկ տարվա աշխատանքների արդյունքում AWCA-ն ունեցել է մի քանի նախատիպ: Մինչ այժմ աշխատանքներ են տարվում սարքի ֆունկցիոնալության ավելացման, ինժեներական լուծումների, դիզայնի եւ ընդհանուր առմամբ՝ ապրանքային տեսքի բարելավման ուղղությամբ:

Հայաստանում անցկացված Climate Launchpad մրցույթում այն դարձել է 3 նորարարական գաղափարներից մեկը, այնուհետ՝ ներկայացրել Հայաստանը Կիպրոսում: Թեեւ Կիպրոսում մրցանակային տեղ չեն զբաղեցրել, բայց, ինչպես վստահեցնում է Վիկտորյան, սարքի նկատմամբ հետարքրքությունը մեծ է եղել:

TSD-ի փոխտնօրեն Լեւոն Գալստյանն էլ նշում է, որ եվրոպական մի շարք երկրների հետ բանակցություններ են ընթանում եւ արդեն իսկ կան որոշակի պայմանավորվածություններ՝ սարքի բարելավման ուղղությամբ:

Վիկտորյա Անդրեասյան